Kamienica

kijak & machaj

Audiorejestracja wystawy – Kamienica. Audiodokument, a także towarzyszący jej reportaż – Kamienica. Konteksty
są udostępniane na tej stronie okresowo.

Na rogu stała kamienica – teraz jest pusta przestrzeń.
Był wyjściowy płaszcz, kolekcja ulubionych klocków Lego, nowa pralka – zostały opowieści.
Niektórzy odzyskali album ze zdjęciami, ktoś zdołał zabrać przytulankę dla dziecka, inni nic.
Gdyby zniknięto ci dom – co zachowałoby się we wspomnieniach?

Kamienica to interaktywna wystawa. Opowiada historię przypadkowych ofiar, osób, które straciły spokojny sen, mieszkania, majątki, pamiątki, bliskich, zdrowie… Tylko dlatego, że mieszkały w kamienicy na rogu ulic 28 czerwca 1956 i Czechosłowackiej, która w niedzielę 4 marca 2018 roku tuż przed 8 rano wybuchła, ponieważ pewien mężczyzna był zazdrosny. Tak zwana “kwestia rodzinna”, a z jej powodu nie ma kamienicy.

Doniesienia medialne skupiały się na wątku sensacyjnym oraz na tym dniu, tym poranku, kiedy nastąpił wybuch. Kamienica zbiera to, co wybuch zabrał – wcześniejsze dni, tygodnie, miesiące, lata życia, wspomnienia, ważne chwile. I choć od wybuchu minęły już trzy lata, to, czego nie ma, wciąż żyje w pamięci.

premiera – 9.07.2021 w Teatrze Ósmego Dnia

Kamienica była jednym z pięciu wydarzeń nominowanych do tytułu Wydarzenie Kulturalne Sezonu 2020/2021 w plebiscycie IKSa i portalu Kulturapoznan.pl:

Za interaktywność przyciągającą współczesnego widza i jednoczesne zachowanie teatralnej intymności w kontakcie z żywym widzem. Za uważne przyjrzenie się historii mieszkańców budynku przy ul. 28 Czerwca na poznańskim Dębcu, który 4 marca 2018 roku zawalił się w wyniku wybuchu gazu. Za przywrócenie pamięci nie tylko małżeństwa Beaty i Tomasza J., o których rozpisywały się lokalne media, ale i pozostałych, przypadkowych ofiar tej tragedii. Za bycie wyraźną przestrogą – modelowym i uniwersalnym studium przemocy, która wydarza się przecież każdego dnia i która również może skończyć się tragicznie nie tylko dla jej bezpośrednich uczestników, ale i dla tych, którzy nie potrafili zareagować w porę.

koncepcja, research, reżyseria – Ula Kijak
research, dramaturgia – Justyna Machaj
Ona – Ewa Kaczmarek
On – Łukasz Pawłowski
montaż i opracowanie dźwięku – Maria Rumińska
głosów użyczyli: Łukasz Chrzuszcz, Maksymilian Cichy, Paula Głowacka, Michał Kaleta, Piotr Kaźmierczak, Michał Kocurek, Maciej, Bruno i Hugo Krych, Edyta Łukaszewska, Zofia Nochowicz, Jakub Papuga, Daniela Popławska, Monika Przespolewska i Maja, Marcin Rumiński, Maria Rybarczyk, Andrzej Szubski, Kornelia Trawkowska, Katarzyna Węglicka, Martyna Zaremba-Maćkowska
wykorzystano fragmenty utworów Pawła “Siekiery” Siekierskiego
grafiki – Alicja Biała
wsparcie produkcyjne – Ewa Zaradna

Premierę sfinansowano ze środków budżetowych Teatru Ósmego Dnia.

Usiądź i posłuchaj

W ramach projektu „Kamienica 2023 – powrót” powstała wersja online czyli audiorejestracja wystawy – Kamienica. Audiodokument, a także towarzyszący jej reportaż – Kamienica. Konteksty. Były one udostępniane za darmo, dla każdej osoby, która miała ochotę ich posłuchać, w blokach po 4 dni – od północy do północy (28-31 lipca oraz 12-15 sierpnia 2023).

Informacje o kolejnych terminach wolnego dostępu będą pojawiać się tutaj.

Usiądź i posłuchaj

W ramach projektu „Kamienica 2023 – powrót” powstała wersja online czyli audiorejestracja wystawy – Kamienica. Audiodokument, a także towarzyszący jej reportaż – Kamienica. Konteksty. Są one udostępniane za darmo, okresowo, dla każdej osoby, która ma ochotę ich posłuchać.

KAMIENICA. AUDIODOKUMENT

koncepcja – Ula Kijak, Justyna Machaj, Wanda Wasilewska
montaż dźwięku – Michał Wereda

Kamienica. Audiodokument w wersji audiowizualnej został poszerzony o ilustracje Olgi Strizhniovej. Rysunki te powstawały pod wpływem chwili, bezpośrednio w trakcie Kamienicy i są wyrazem jej emocjonalnego przetworzenia.

KAMIENICA. KONTEKSTY

Kamienica. Konteksty to reportaż towarzyszący audiorejestracji Kamienicy, zrealizowany przez Wandę Wasilewską. Poszerza on samą wystawę o wypowiedzi m.in. Bartosza Urbańskiego – strażaka obecnego na miejscu zdarzenia w pierwszych godzinach po tragedii czy Magdaleny Górskiej – byłej Pełnomocniczki prezydenta Poznania ds. interwencji lokatorskich oraz widzek i widzów dzielących się swoimi przeżyciami tuż po obejrzeniu Kamienicy.

reportaż przygotowała: Wanda Wasilewska
realizacja dźwięku: Paweł Kretkowski
współpraca: Ula Kijak, Justyna Machaj

Specjalne podziękowania dla:

Renaty Dudziak, Joanny Paszak, Sebastiana Kaczmarka – za poświęcony czas, rozmowy i zgodę na upublicznienie ich historii;
Marka Mołonia i Roberta Jóźwiaka – za otwartość i zgodę na odwołanie się do historii ich rodzin;
Marty Mazurek – za wiarę w ten projekt od samego początku i nieocenione wsparcie w dążeniu do jego powstania;
Prezydenta Jędrzeja Solarskiego – za rozmowę i pomoc w researchu;
Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, a szczególnie dla jego Dyrektorki, Anny Krakowskiej – za wszelkie wsparcie w kontaktach z byłymi mieszkankami i mieszkańcami kamienicy oraz z innymi osobami i instytucjami zaangażowanymi w pomoc poszkodowanym;
Witolda Rewersa, Dyrektora Wydziału Zarządzania Kryzysowego i Bezpieczeństwa – za rozmowę i pomoc w researchu;

Magdaleny Górskiej, Pełnomocniczki Prezydenta ds. Interwencji Lokatorskich – za rozmowę, wsparcie, motywację i inspiracje;
asp. Bartosza Urbańskiego, strażaka ze Szkoły Aspirantów PSP, działającego również w OSP, członka grupy poszukiwawczo-ratowniczej – za rozmowę, wsparcie i wyjaśnienia procedur działania straży pożarnej;
Andrzeja Borowiaka, rzecznika prasowego Komendanta Wojewódzkiego Policji w Poznaniu – za rozmowę i pomoc w researchu;
Wandy Wasilewskiej – za konsultacje radiowo-reportażowe;
Małgorzaty Goślińskiej – za zgodę na wykorzystanie fragmentów jej artykułu;
Rafała Michalczuka – za konsultacje i wsparcie PR-owe;
Mieszka Dobka – za wsparcie montażowe przy filmach promocyjnych;
Małgorzaty Lasoty – za wsparcie promocyjne na ostatniej prostej
Teatru Polskiego w Poznaniu oraz Studia Aktorskiego STA – za udostępnienie przestrzeni na potrzeby realizacji projektu.

MEDIA O KAMIENICY

Przypadkowe życie i drastyczny finał

Jeśli te wszystkie nitki nagrań audio powiążemy ze sobą w całość i utkamy w umyśle polifoniczną ścieżkę głosów i dźwięków, to powstały obraz nabierze charakteru socjologicznego portretu niewielkiej społeczności, składającej się z ludzi w różnym wieku i wywodzących się z różnych środowisk. (…) Można poniekąd stwierdzić, że Kamienica to zarówno szkic audio o poznaniakach i poznaniankach, jak i elegia na temat społeczności, która została brutalnie zniszczona w wyniku jednego, nagłego zdarzenia.

Odgrywane na żywo sceny aktorskie stale rozpraszają jednak naszą uwagę, nie pozwalając “w spokoju” wysłuchać opowieści mieszkańców kamienicy. Nogi się nam plączą, gdy próbujemy przejść drogę od skrzynki do skrzynki, od historii do historii. Dzieje się tak dlatego, że opisana w tych scenach przemoc była, do dnia wybuchu, zapewne praktycznie niedostrzegalna przez resztę mieszkańców czy przez otoczenie małżonków. Rozgrywała się poza wzrokiem społeczności. Jesteśmy więc zmuszeni, by tym razem na nią spojrzeć i ją odczuwać, bądź próbować się skupić na tych “ładniejszych” opowieściach o mikrokosmosie, który trzy lata temu legł w gruzy. Te dwie historie działy się równolegle, a drastyczny finał jednej z nich “zadecydował” o zakończeniu obu.

Marek S. Bochniarz, Przypadkowe życie i drastyczny finał, kultura.poznan.pl

całość na kultura.poznan.pl

Była kamienica

Część widzów – po zapoznaniu się z nagraniami – nie wychodzi z sali. Siadają na podłodze lub krzesłach i przyglądają się Jemu i Jej. Robi się duszno – od krzyków, westchnień, cichych rozmów i szmeru głosów wydobywających się ze słuchawek. Podczas każdego przebiegu na scenie tworzy się niepowtarzalny mikroklimat, nieograniczony do prostego schematu: widownia – scena, ciemność – jasność, aktor – widz. Nie ma gdzie się schować. On i Ona lawirują między stanowiskami. Przechodzą tuż obok widzów. Przestrzeń ich improwizacji i przestrzeń widowni zlewają się.

Aby się odizolować, trzeba wyjść. Widzowie są wytrwali – podejmują percepcyjne wyzwanie, będące formalnym założeniem „Kamienicy”. To do nich należy decyzja, której historii wysłuchać, o którą zawalczyć w natłoku obrazów i dźwięków.

Justyna Machaj, Była kamienica, czaskultury.pl

całość na czaskultury.pl

NIE JESTEŚ SAMA

czyli kiedy i jak reagować na przemoc rodzącą się wokół nas

Spotkanie z ekspertkami towarzyszące wystawie interaktywnej „Kamienica” odbyło się 22.04.2023 w Teatrze Ósmego Dnia.

Przemoc domowa nie jest „sprawą osobistą”. Nie jest problemem, który powinien pozostać w czterech ścianach prywatnych mieszkań. W obliczu aktów przemocy można i należy działać, choć świadkiniom i świadkom brakuje często wiedzy o sposobach skutecznego reagowania i empatycznego podejścia wobec ofiar przemocy. Wiele osób nie ma też pewności co do tego, jakie zachowania powinny budzić nasze zaniepokojenie i zaangażowanie. Ofiary często nie mają zasobów finansowych i energetycznych, żeby samodzielnie się przeciwstawić osobom stosującym wobec nich przemoc, często boją się nawet poprosić o wsparcie.

Spotkanie miało na celu poszerzenie świadomości widzek_ów, wzbogacenie ich o konkretną wiedzę i metody działania w sytuacjach zetknięcia się z przemocą lub podejrzenia, że ma ona miejsce. Gościniami spotkania były: Lena Bielska i Agnieszka Zachmann, ekspertki przeciwdziałania przemocy, specjalistki pomocy ofiarom, tworzące i realizujące różnorodne programy wsparcia i edukacji w tych dziedzinach. Spotkanie było moderowane przez Ulę Kijak i Justynę Machaj – twórczynie „Kamienicy”. Podczas spotkania został m.in. zaprezentowany projekt „Przemocometr – razem zmierzymy się z przemocą” (przemocometr.org). To narzędzie antyprzemocowe, w którym odpowiadając na pytania można zmierzyć, czy relacja jest partnerska i opiera się na obopólnej zgodzie, czy ma charakter toksyczny.

Projekt Przemocometr realizowany przez Soroptimist International Pierwszy Klub we Wrocławiu oraz Plakaciary jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.

LENA BIELSKA

Certyfikowana trenerka samoobrony i asertywności dla kobiet i dziewcząt WenDo, trenerka antydyskryminacyjna, trenerka dramy stosowanej I stopnia. Superwizorka treningu WenDo. Psychoterapeutka Gestalt, która w swojej pracy terapeutycznej i trenerskiej skupia się na wsparciu osób z grupy Post Traumatic Stress Communities. Współpracując z wrocławskim CPK posiada 4-letnie doświadczenie wsparcia psychologicznego kobiet doświadczających przemocy. Prezeska Fundacji HerStory, gdzie tworzy programy wsparcia i innowacje edukacyjne w zakresie przeciwdziałania przemocy i dyskryminacji.

AGNIESZKA ZACHMANN

Absolwentka UAM w Poznaniu. Współzałożycielka Fundacji PCPS – Poznańskie Centrum Profilaktyki Społecznej. Przez 15 lat prowadziła grupę wolnościową dla mężczyzn stosujących przemoc realizując autorski program edukacyjno-terapeutyczny „Partner”. Współtwórczyni kompleksowego systemu pomocy rodzinom doświadczającym przemocy, parom oraz stosującym przemoc po zakończeniu podstawowych oddziaływań korekcyjnych. Od 9 lat praktykuje terapię traumy – certyfikat Somatic Experiencing, Soma Embodiment, NARM, EMDR – pomagając osobom doświadczającym przemocy. Certyfikowana Specjalistka i Superwizorka w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Edukatorka.

www.agnieszkazachmann.pl